Polska
Cięcie i szlifowanie kamieni szlachetnych w różne kształty ma swoje korzenie w dalekiej przeszłości. To właśnie ta sztuka pozwala na wydobycie całego koloru i blasku klejnotu. Każdy szlifierz musi wziąć pod uwagę wiele czynników i opierać się na dobrej znajomości mineralogii, by podjąć odpowiednią decyzję w sprawie konkretnego szlifu. Co więcej, kształt klejnotu i jego szlif nie są ze sobą tożsame, choć często używa się ich zamiennie w języku potocznym. W tym artykule przedstawimy Państwu najczęściej spotykane kształty i szlify, które można spotkać podczas kupowania biżuterii z klejnotami, a które nadają jej wyjątkowości.
Różnice pomiędzy kształtem a szlifem
Kształt kamienia szlachetnego widzialny jest z góry. Jest jednym z najważniejszych parametrów podczas wybierania biżuterii.
Szlif określa, w jaki sposób są ułożone poszczególne płaszczyzny klejnotu. Definiowany jest przez liczbę i względną pozycję fasetek, wraz z kątami, pod którymi się znajdują. Szlif odpowiada za to, jak mocno lśni kamień pod wpływem światła. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule: "Szlify kamieni szlachetnych: sztuka z wieloletnią tradycją”.
Kształt i szlif są zatem dwoma różnymi parametrami, choć nie mogą istnieć oddzielnie. Zilustrujemy to na przykładzie okrągłego kształtu. Ten kształt może zostać uzyskany między innymi w wyniku szlifów typu kaboszon, brylant i rozeta. Podczas gdy kaboszon jest lekko wypukły i ma płaską podstawę, brylant i rozeta mają dokładnie określoną liczbę, kształt i ustawienie fasetek. Niektóre szlify mają jednak te same nazwy, co kształty, które są z ich pomocą uzyskiwane.
Kształty kamieni szlachetnych
Podstawowe kształty to okrągły, owalny, kształt łzy (zwane także kształtem kropli, gruszki lub Pendeloque), markiza (zwany też navette lub łódkowaty), serce, kwadratowy poduszkowy, prostokątny poduszkowy, schodkowy (baguette), Carré, ośmiokątny kwadratowy i prostokątny, prostokątny, trójkątny, trillion, ukośny schodkowy (bevelled baguette) i kształty fantazyjne. Wszystkie te kształty są używane między innymi w przypadku diamentów, więc przyjrzyjmy się im bliżej.
Kształt okrągły
Najbardziej typowym reprezentantem kształtu okrągłego jest szlif brylantowy. Pomimo że jego historia datowana jest na wiek XVII, w ulepszonej wersji został wprowadzony dopiero w 1919 roku przez matematyka Marcela Tolkowskiego, który zdefiniował dokładne proporcje i kąty pomiędzy poszczególnymi fasetkami, aby uzyskać najlepszy efekt blasku i wewnętrznego ognia. Poświęciliśmy na naszym blogu oddzielny artykuł szlifowi brylantowemu, dzięki czemu będziesz mógł lepiej poznać jego budowę i właściwości. Jednak warto pamiętać, że szlif rozeta (lub róża), który spotykamy głównie w antycznej biżuterii, także ma okrągły kształt. Jego historia jest bardzo długa, ponieważ spotykamy go już od średniowiecza. Korona otoczona jest w nim fasetkami o kształcie diamencików, od czego pochodzi nazwa rozeta. Jej korzenie sięgają z kolei słowa róża, którą przypomina ten szlif, co dało mu drugą nazwę.
Kształt owalny
Kształt owalny ma jedną wielką zaletę. Szlifierze mogą używać go do zoptymalizowania wielkości względem wagi klejnotu, dzięki czemu wydaje się optycznie większy niż klejnot o tej samej wadze, a okrągłym kształcie. Często owal wybierany jest jako centralny kamień w pierścionku, ponieważ może optycznie wydłużyć i wyszczuplić palce. Zazwyczaj ma 58 fasetek.
Szlif poduszkowy
Uzyskuje się dzięki niemu kwadratowy lub prostokątny kształt z zaokrąglonymi brzegami i rogami. Może posiadać dużą fasetkę, która oddziela białe światło od rozproszonych kolorów. Dzięki temu więcej światła rozprasza się wewnątrz klejnotu i lepiej ukrywa ewentualne niedoskonałości.
Łza (albo gruszka)
Kształt łzy (kropli, gruszki) jest interesującym typem szlifu, który wygląda bardzo kobieco, zwłaszcza w naszyjnikach. Niektóre klejnoty w kształcie łzy mają tak zwane francuskie zakończenie, które oznacza, że główna fasetka korony jest zastąpiona przez gwiazdę, utworzoną z licznych, mniejszych fasetek. Niektóre klejnoty o tym kształcie mają z kolei dłuższe ramiona, które czynią je bardziej “kanciastymi”. Niestety, ten kształt często pociąga za sobą efekt krawata, w którym ciemne obszary przypominają kształt krawata i są wyraźnie dostrzegalne wewnątrz klejnotu. Ten efekt pojawia się także w szlifach owalnych i markiza, ale może być zredukowany przez najlepszych szlifierzy za pomocą umiejętnej obróbki kamienia.
Ten wyjątkowy, choć mniej znany szlif o nazwie briolette swoje korzenie ma w Indiach. Tak oszlifowany mienrał ma kształt gruszki z fasetkami dookoła. Najpiękniejszy efekt daje w wiosiorkach i kolczykach, w których może luźno zwisać. Posiada 84 fasetki.
Markiza
Szlif markiza nie jest zbyt częsty i pewnie dlatego wydaje się tak atrakcyjny. Aby nadać mu jeszcze więcej blasku, również tutaj można wykorzystać francuskie zakończenie. Niektórzy postrzegają ten kształt jako wydłużony i nieco inaczej zakończony rodzaj szlifu brylantowego. Markiza posiada zazwyczaj 57 albo 58 fasetek.
Kwadratowy (Carre)
Carre to kształt, który pozwala na zastosowanie wielu interesujących szlifów. Jest to najbardziej naturalny kształt dla diamentów ze względu na ich budowę krystaliczną, jednak może stanowić wyzwanie dla szlifierza. Najbardziej znanym i zniewalającym szlifem, który pozwala na uzyskanie tego kształtu, jest szlif księżniczki, którego poprzednikiem był Barion, wykorzystujący kształt trójkąta. Został opatentowany przez Basila Watermeyera z Johannesburga i potrzebował nieco czasu na ewolucję. Stosunkowo niedługo po tym, jak prawa autorskie wygasły, pojawił się niezwykły szlif księżniczki, który obecnie stał się popularnym trendem, szczególnie w pierścionkach zaręczynowych i obrączkach. Jego charakterystyczne cechy to przede wszystkim wysoki połysk i mocny wewnętrzny ogień w porównaniu do klasycznych kwadratów. Co więcej, lepiej od nich ukrywa niedoskonałości i ewentualne zażółcenie. Jedynym warunkiem do jego uzyskania jest wystarczająca głębokość kamienia szlachetnego.
Serce
Serce to romantyczny kształt, który mówi sam za siebie. Podobnie jak w przypadku markizy i łzy, także tutaj można wykorzystać francuskie zakończenie, które zwiększy blask klejnotu. Szlifierzy zazwyczaj wybierają serce, gdy zależy im na zachowaniu jak największej wagi klejnotu lub gdy drobne niedoskonałości mogą zostać z niego usunięte przez usunięcie niektórych części, co narzuca taki kształt kamienia. Serce może być przy tym szerokie lub wąskie, z delikatnym lub wyraźnym wcięciem pośrodku, może mieć także różną głębokość. W tym przypadku szlifierzy mają wolną rękę. Nawet proporcje optyczne mogą się w tym kształcie znacząco różnić. Balans powinien być jednak zachowany pomiędzy uzyskiwanym blaskiem a głębią koloru. Zazwyczaj posiada 56-59 fasetek.
Ośmiokąt
Ośmiokąt to interesujący kształt, który może być kwadratowy lub prostokątny. Oba kształty posiadają godne uwagi szlify. Pierwszym jest prostokątny ośmiokąt zwany szlifem szmaragdowym. Był jednym z pierwszych, jakich używano w jubilerstwie. Jak sama nazwa wskazuje, był bardzo popularny w przypadku szmaragdów.
Kolejnym jego przykładem jest szlif promienisty, który łączy w sobie najlepsze cechy szlifu księżniczki i szmaragdowego. Szlif Asscher reprezentuje kwadratowe ośmiokąty i jest znany ze swoich wysokich właściwości optycznych i wyjątkowego, pryzmatycznego blasku. Może być w nim obserwowany efekt optyczny zwany salą luster.
Kształt schodkowy (baguette)
Baguette jest idealnym kształtem dla klejnotów, które są z natury długie. To bardzo ekonomiczny szlif, który ma zaledwie 14 fasetek, co powoduje tylko niewielką stratę kamienia. Zazwyczaj nie jest aż tak świetlisty jak inne i może dawać szkliste wrażenie. Zazwyczaj takich kamieni używa się jako ozdób osadzonych po bokach albo gdy konieczne jest stworzenie długiej linii lub powierzchni, między innymi w oprawach pavé i kanałowych. Jak wszystkie kształty prostokątne, może składać się z kilku małych schodków.
Trójkąt (trillion)
Charakterystyczne cechy tego trójkątnego szlifu to przede wszystkim bardzo wysoki połysk i możliwość ukrycia praktycznie każdej inkluzji. Wyewoluował ze szlifu brylantowego w drugiej połowie XX wieku, dlatego jest stosunkowo nowym szlifem, dobrze pasującym do nowoczesnej biżuterii. Klejnoty o tym kształcie mogą prezentować się pięknie jako kamienie w typie solitaire oraz jako dodatki do głównego klejnotu, ustawione po jego bokach.
Trójkąt (latawiec)
Kształt znany jako latawiec to trójkąt, którego dw punkty zostały ustawione skośnie i wydłużone. Przypomina brylant oglądany pod kątem i z boku. Z tego względu jest obecnie bardzo popularny.
Kształty kamieni wykorzystywane w studiu KLENOTA
Najczęściej pracujemy z wykorzystaniem okrągłego szlifu brylantowego w diamentach, które pięknie prezentują się w pierścionkach zaręczynowych i obrączkach. Kiedy światło penetruje brylanty, klejnoty ukazują swój cały czar. Zapraszamy do naszego artykułu, w którym wyjaśniamy, dlaczego są tak wyjątkowe.
Pracujemy także z wykorzystaniem mniej znanych kształtów i szlifów, w których optyczna jakość, rozmiary, symetria i odpowiednia oprawa klejnotu są niezbędne, by uzyskać jego piękno i bezpieczeństwo. Wszystkie te czynniki mają ogromny wpływ na biżuterię, która po prostu musi być perfekcyjna.
Kształty owalne otoczone brylantami i nowoczesne kształty poduszkowe albo szlify księżniczki często pojawiają się w naszych pierścionkach. Wśród naszych prostokątnych kształtów można znaleźć między innymi szlify szmaragdowe, które pasują do pierścionków, kolczyków i wisiorków. Posiadamy także klejnoty o szlifie promienistym i Asscher. Romantyczne dusze zachwycą się z kolei z pewnością klejnotami w kształcie serca, które zazwyczaj ozdabiają wisiorki i kolczyki.
